W 27 edycji Europejskich Dni Dziedzictwa wzięło  udział Olesno. W dniu 15 września 2019 r. miejscowe muzeum i parafia zorganizowali  zwiedzanie pątniczego  kościoła św. Anny w Oleśnie.  Ten misternie tkany przez stulecia oleski cud architektury drewnianej uzyskał zaszczytny tytuł Pomnika Historii w  ubiegłym,  jubileuszowym dla tego  sanktuarium roku – 500-lecia jego konsekracji. Tym samym znalazł się on  w poczcie  sześciu Pomników Historii na Opolszczyźnie.  Kościół św. Anny stanowi dziś pomnik historii, ale także żywego kultu św. Anny i kultury, którego architektoniczne piękno i logika konstrukcyjna nie pozwala przejść obojętnie. Przyciąga swoją osobliwością. Jest drogocennym klejnotem w koronie polskich drewnianych kościołów.

 Wyrosły wśród lasów gęsto okalających Olesno, jawi się jako jeden z najpiękniejszych drewnianych obiektów sakralnych  na Śląsku spośród niemal 130 zachowanych drewnianych kościołów  w tym regionie.  Sanktuarium św. Anny w  Oleśnie  jest najoryginalniejszym kościołem drewnianym  w skali kraju, ze  względu na unikatową kreację architektoniczną – oryginalność planu i układu przestrzennego.   Kompozycja  pomieszczeń oraz rzut poziomy części dobudowanej do kościoła w XVII w. nie  znajduje analogii wśród zachowanych  drewnianych obiektów sztuki sakralnej nie tylko  na Śląsku, ale także  na innych obszarach Polski. Wyróżnia się  teatralnością  programu architektonicznego, który przejawia się w unikatowym kształcie kościoła złożonym  z trzech członów. Najstarsza, średniowieczna część to jakby korzenie połączone jedenastometrowym przejściem – łodygą z pięcioma płatkami-kaplicami swoistej architektonicznej róży. Dlatego ta  świątynia określana jest  mianem „oleskiej róży zaklętej w drewno”. Kształt  kościoła jest symbolem heraldycznym i swoistą transpozycją na język architektoniczny herbu miasta Olesna, w którym widnieje połowa kwiatu róży. Jest także nawiązaniem  do niemieckiej nazwy miasta – Rosenberg-Różana Góra, która pojawiła się w dokumentach na pocz. XIV w. Wrośnięta korzeniami pradawnej sosny „oleska róża zaklęta w drewno”, architektoniczna perła Opolszczyzny jest żywym  pomnikiem wiary, miłości  i estetycznej wrażliwości naszych przodków. Od ponad 500  lat  urzeka  swoją historią, architekturą i  wyjątkowym  klimatem.  Autentyczny,  nieprzekształcony w formie kościół pw. św. Anny  jest jak drogocenny skarb dany w depozyt mieszkańcom Ziemi Oleskiej. We wnętrzu  oleskiego sanktuarium arsenał barokowych środków wyrazu artystycznego był  prawdziwą wykładnią  teologii dla naszych przodków.  Atrakcyjna forma i dekoracyjność miała wywierać wrażenie na przybywających do kościoła pielgrzymach. Wchodząc do tego  miejsca, spoglądając na ściany, balaski, ołtarze, figury czy obrazy napotykamy ślady tych, którzy najpierw budowali tę świątynię,  a potem dbali o nią. Dokonywali  poprzez wieki wielu innowacji, udoskonalali  to, co było dziełem pokoleń i dbali o substancję tak materialną,  jak i duchową tego miejsca. Niejednorodne stylowo wyposażenie tego kościoła powstawało stopniowo i pochodzi z różnych okresów.  Niegdyś gotyckie było wyposażenie najstarszej części kościoła. Manieryzm i barok, w których  dostrzec można wpływy trendów artystycznych z Włoch i Flamandii,  objawia się w części centralnej, a w nawie dwa boczne ołtarze oraz nadbudowa ołtarza głównego  wykonane zostały w stylistyce neogotyckiej. Ostateczny  wystrój kościoła powstawał stopniowo.

Promując ten najpiękniejszy i zarazem najbliższy sercu wielu oleśnian pomnik kultury, jakim jest kościół św. Anny, Urząd Miejski w Oleśnie wyemitował wyprodukowany w Mennicy Polskiej S.A. bimetaliczny  lokalny dukat „7 Anien” i srebrny „70 Anien”. W 2012 r. kościół św. Anny został laureatem konkursu organizowanego przez Opolską Regionalną Organizację Turystyczną, uzyskując zaszczytny tytuł najlepszego produktu turystycznego Opolszczyzny.

Trudno się dziwić, że na okładce znaczącej monografii  o drewnianym budownictwie w Polsce Grażyny  Ruszczyk Drewno i architektura umieszczono zdjęcie wnętrza części centralnej oleskiego kościoła św. Anny. Ten najzaszczytniejszy zabytek Olesna  jest  celem pątników i turystów,  z kraju i z zagranicy, którzy licznie odwiedzają  to magnetyzujące miejsce. Wstępowali w progi tego kościoła znakomici goście: Jego Eminencja kardynał Marian Jaworski, Jego Eminencja kardynał Stanisław Nagy, były nuncjusz apostolski w Polsce  abp Celestino Migliore, osobisty fotograf papieża Jana Pawła II Arturo Mari, prof. Józef Stasiński, prof. Zenon Błądek, konsul generalna Węgier Adrienne Körmendy, parlamentarzyści i  profesorowie.

Kościół św. Anny jest pomnikiem kunsztu ludzkich rąk i talentu, ale także pomnikiem kontemplacji Absolutu w sztuce i pięknie stworzenia. Świątynia ta, dzięki nadzwyczajnemu objawieniu się mocy wyższej, posiada szczególne znaczenie kultowe. Wybija się wśród innych miejsc sakralnych naszej ziemi. Wyłonił się z mgły historii jak rzeka z niewykrytego źródła – od  małej drewnianej kapliczki powstałej w 1444 r. do pięciolistnego sanktuarium rozbudowanego w XVII w. – otoczony synowskim nabożeństwem i autentyczną wiarą śląskiego ludu. Oleskie sanktuarium tłumnie odwiedzili miłośnicy tej wyjątkowej świątyni, po której oprowadziła i opowiedziała jego historię dyrektor Oleskiego Muzeum Regionalnego.   Organizatorzy dziękują  mieszkańcom Gminy Olesno oraz przybyłym gościom za liczne uczestnictwo w 27 Europejskich Dniach Dziedzictwa, które były okazją  do promowania dziedzictwa kulturowego Ziemi Oleskiej.

 Ewa Cichoń