Archiwalne filmy o Oleśnie w letnim kinie plenerowym

 

W dniu 8 lipca 2018 r. na oleskim amfiteatrze odbyła się projekcja filmów archiwalnych oleskiego Amatorskiego Klubu Filmowego JUPITER. Prezentujemy zdjęcia amfiteatru z lat 60. i 70. XX w.

„Powspominajmy, to było pół wieku temu”. 8 lipca  w oleskim amfiteatrze odbyła się projekcja filmów archiwalnych o Oleśnie ze zbiorów Oleskiego Muzeum Regionalnego. Spotkanie miało na celu  przypomnienie kilku  ważnych  wydarzeń z dziejów Olesna zapisanych   na taśmach filmowych  oleskiego Amatorskiego Klubu Filmowego JUPITER. Spuścizna dokumentalna tego kluba jest nieoceniona. Przez niemal pół wieku rejestrowali olescy filmowcy wszystko to,  czym żyło wtedy  miasto i jego mieszkańcy – wydarzenia, uroczystości, zakłady pracy, imprezy kulturalne i sportowe. To dla nas dzisiaj prawdziwa kopalnia wiedzy o Oleśnie w czasach PRL-u – taka archiwalna  lokalna pamięć filmowa.  Wyświetlano ją w kinie „Znicz” w Oleśnie podczas seansów filmowych. Pierwszą była projekcja Oleskiej Kroniki Filmowej, następnie widzowie oglądali Ogólnopolską Kronikę Filmową, a na końcu   film. Oleskie kroniki cieszyły się ogromnym zainteresowaniem mieszkańców, którzy  szczelnie wypełniali salę kinową, przy czym zdarzało się, że po jej emisji  wielu opuszczało kino.

Amatorski Klub Filmowy Jupiter działający przy Powiatowym Domu Kultury  w Oleśnie powstał w 1962 r., a zarejestrowany został w styczniu 1963 r.  Filmy kręcili, na początku aparatem „Admira Electric” z akumulatorem w rączce,  wszyscy jego członkowie: Kazimierz Piszczek, Tadeusz Krzyczkowski, Jan Tylman, Jan Kwakiewicz, Janusz Musiał, Stanisław Chudy, Henryk Poroś, Józef  Wyrwich. Przez pewien okres z klubem związani byli także Helmut Wloka, Józef Cyba, Aleksander  Gałęzowski, Józef Włodek, Jan Wolny.   K. Piszczek robił montaż, za scenariusz, komentarz i reżyserię był odpowiedzialny T. Krzyczkowski, J. Tylman był lektorem. Pierwszym film zrealizowany w 1962 r. zarejestrował  otwarcie mostu na rzece Prośnie. Klub zaprzestał swojej działalności w latach 80. XX w.

Zaprezentowano kilka nagrań Jupitera. W pierwszym  filmie ukazano obchody Dni Olesna w 1966 r., które odbywały się wtedy w miesiącu czerwcu. Taśma zarejestrowała  odświętnie ustrojone miasto, przemówienie przewodniczącego Prezydium Miejskiej Rady Narodowej Jerzego  Uteckiego, zawody sportowe i występy artystyczne w amfiteatrze, m. in. Międzynarodowy Turniej Tańca Towarzyskiego, który obejrzało pięć tysięcy oleśnian.  Odsłonięto wtedy pomnik Józefa Lompy przed budynkiem Szkoły Zawodowej.

Kolejny z filmów to Sztafeta 1000-lecia zorganizowana dla uczczenia 1000-lecia Państwa Polskiego. Rozpoczęła się ona w Kluczborku gdzie przekazano Księgę 1000-lecia przedstawicielom władz powiatu oleskiego. Sztafeta z Kluczborka wyruszyła do Olesna zatrzymując się w Gorzowie Śl.

Bohaterskim Lotnikom poświęcony jest trzeci z filmów. Polski samolot „Karaś” 22 Eskadry Bombowej 2 Pułku Lotniczego został zestrzelony  03. 09.1939 r.  pomiędzy Starym Olesnem a Wojciechowem. Lotnicy zostali pochowani początkowo pod błędnymi nazwiskami na cmentarzu w Oleśnie. Zwłoki  ekshumowano  w 1969 r. i złożono we fundamentach monumentalnego pomnika, górującego w północnej części oleskiego cmentarza komunalnego, którego kształt  przypomina czasze opadających spadochronów wspartych na biało-czerwonej szachownicy.  Pomnik autorstwa Adama Chyrka  odsłonięto  w   1971 r. Budowę pomnika i jego uroczyste otwarcie zobaczymy  w filmie. Dopiero w 1983 r. Adam Popiel z Gliwic ujawnił prawdziwe nazwiska żołnierzy, które widnieją  na płycie pomnika:  podporucznik pilot Józef Jeleń. podporucznik obserwator Władysław Żupnik kapral strzelec samolotowy Stanisław Kapturkiewicz.

Kolejny z archiwalnych filmów uwiecznił Bank 440 zwany Bankiem Miast. Było to współzawodnictwo  miast w połowie lat 70. XX w. emitowane na antenie Telewizji Polskiej.   Olesno konkurowało z wielkopolskim Pleszewem i wyszło z tego turnieju zwycięsko. Przygotowania do Banku 440 w 1976 r., gdy Naczelnikiem Miasta i Gminy Olesno był Józef  Droś,  wywołało społeczno- kulturalne poruszenie w Oleśnie. W wyniku tej rywalizacji miasto wypiękniało, powstało wiele obiektów użyteczności publicznej. Rozpoczęto modernizację budynku Ogniska Muzycznego w celu przekształcenia go w siedzibę Szkoły Muzycznej I stopnia, trwała rozbudowa osiedla przy ul. Słowackiego, zbudowano nowy dworzec PKS,  promenadę,  wyremontowano i rozbudowano kąpielisko miejskie, urządzono sztuczne lodowisko oraz salę gimnastyczną, otwarto „Pewex”, pawilon handlowy przy ul. Minkusa.

Przedstawiono także film Rajd Zwycięstwa ( film jest bez dźwięku), który  rozpoczyna się złożeniem kwiatów pod kamieniem na promenadzie poświęconym żołnierzom Armii Czerwonej poległym w walce o wyzwolenie Ziemi Oleskiej, oraz rajd samochodów Automobil Klubu Olesno.

Czterokrotnie w latach 1967-1972 Olesno zdobyło tytuł  „Mistrza Gospodarności” w województwie  opolskim dlatego Jupiter uwiecznił to wydarzenie w filmie  Mistrz Gospodarności 1969 r. Ukazano m.in. oddany do użytku świeżuteńki amfiteatr w Oleśnie, zobaczymy jak wyglądało miasto z lotu ptaka, ponieważ  filmowcy Jupitera kręcili film ze śmigłowca.

Na końcu wyświetlono  fragmenty Kroniki Olesna z 1973 r. Ukazano w niej  manifestację w Wysokiej, przy pomniku ofiar faszyzmu.  Tam bowiem  26.04.1944 r. publicznie powieszono dziesięciu młodych więźniów- Polaków przywiezionych z Lublińca, Katowic i obozu z Auschwitz w odwecie  za przypadkową śmierć niemieckiego żandarma H. Spiessa  z rąk polskich partyzantów. Staraniem władz miejskich pomnik w Wysokiej został gruntownie odrestaurowany i  w dniu 26 kwietnia br. odbyła się tam patriotyczna uroczystość.  Za inny film „Za Polskę” o egzekucji Polaków w Wysokiej  Jupiter uzyskał wyróżnienie na Ogólnopolskim Konkursie Filmów Amatorskich w Szczecinie w 1966 r. Kronika zarejestrowała  także czyn społeczny młodzieży, zjazd Ligi Obrony Kraju, Zakład Ceramiki w Kozłowicach, Rejon Produkcji Leśnej Las w Oleśnie, nowy dworzec PKS w Oleśnie oraz oleską mleczarnię.

Ewa Cichoń