MISTERIUM IKONY wystawa prac Beaty Domagały

Autorka wystawy ikon Beata Domagała

Otwarcia wystawy(przecięcia wstęgi) dokonują: autorka wystawy Beata Domagała z Rodzicami i Siostrą

Ikona Matki Boskiej w typie Eleusy autorstwa Beaty Domagały

W dniu 3 czerwca w Oleskim Muzeum Regionalnym odbył się wernisaż prac oleśnianki Beaty Domagały. Wystawa jej ikon upamiętniająca 10-lecie istnienia założonej przez nią Pracowni Artystycznej DIVINA nosi tytuł „Misterium ikony”. Tajemnica ikony to jej milczenie i Obecność. Absolut uobecniający się w doświadczeniu metafizycznym na prawach symbolu, powołuje ikonę do objawienia swej mocy. Jest nośnikiem wartości sakralnych przynależnych przestrzeni nadnaturalnej. Stąd ikona nabiera jego metafizyczności, a zarazem w odniesieniu do tradycji służy jako narzędzie interpretacyjne historii sztuki. Ikona stanowi uobecnienie praobrazu, jest witrażem, przez który przechodzi światło. Ona nie przedstawia Boga, tylko Go uobecnia. Światło wychodzące z wnętrza ikony to tajemnica. Beata Domagała od dawna fascynuje się korzeniem sztuki sakralnej jaką jest właśnie ikona, której pierwociny sięgają czasów apostolskich o czym donosi Sobór Nicejski II w 787 r.

Autorstwo wielu ikon w tym szczególnie nam bliskiej ikony Matki Boskiej Częstochowskiej przypisuje się Łukaszowi Ewangeliście. Związane z kręgiem kultury bizantyjskiej i ruskiej charakterystyczne są dla chrześcijańskich kościołów wschodnich głównie prawosławnego i grekokatolickiego. Malarstwo ikonowe rozwijało się w Bizancjum aż do jego upadku w poł. XV w. oraz na terenach objętych wpływami kultury bizantyjskiej na Bałkanach (Grecja, Serbia), w średniowiecznych Włoszech, a zwłaszcza na Rusi. Najstarsze z zachowanych ikon, datowane na VI w., pochodzą z klasztoru św. Katarzyny na Synaju. Wiele pierwotnych ikony malowano techniką enkaustyczną polegająca na połączeniu wosku pszczelego ze spoiwem malarskim. Od VI w. farby te zastępowano temperą jajową, w której spoiwem jest woda zmieszana z żółtkiem jaja kurzego. Niekiedy na gotową ikonę nakłada się sukienkę odlaną w srebrze bądź złocie z otworami na twarz i ręce przedstawionej postaci. Ikony wykonywano także w technice mozaiki, emalii, rzeźbiono w drewnie, marmurze, steatycie lub kości słoniowej. Późne ikony z XIX w. i XX w. malowano także w technice olejnej. Ikona jest obrazem bardzo mocno zanurzonym w tradycji, dotyczy to materiału, przygotowania podłoża, specjalnej technologii, odpowiednich kolorów, a nawet kolejności kładzenia warstw malarskich. Pisane na drewnie obrazy zachwycające bogactwem barw i misternie wykończone, przedstawiają postacie Chrystusa, Matki Bożej i świętych, sceny z ich życia, motywy biblijne lub liturgiczno-symboliczne. Ikony pisano najczęściej na specjalnie przygotowanym drewnie cedrowym lub cyprysowym. Były to święte drzewa dla wschodniego chrześcijaństwa. Na Rusi stosowano drewno lipowe lub sosnowe. Ikona nie jest zwykłym obrazem religijnym. Malowanie, a właściwie pisanie ikon było czynnością świętą. Ikona, która powstawała w klasztorach Starej Rusi, pisana przez uprzywilejowanych mnichów, była emanacją bóstwa, które prowadziło rękę twórcy. Zrodzona w modlitwie, wymagała przed przystąpieniem do pracy specjalnych postów, powstawała w postawie klęczącej autora. Ikony mają za zadanie pogłębiać życie duchowe i wprowadzać do modlitwy. Osoby, które pragną nauczyć się pisania ikon, muszą przede wszystkim zadbać o wewnętrzny spokój i koncentrację. W kreowaniu odpowiedniej atmosfery może pomóc słuchanie nagrań cerkiewnej liturgii, chorałów gregoriańskich lub klasycznej muzyki. Pisanie ikony stanowi przeciwieństwo subiektywnej ekspresji.

Beata Domagała urodzona w Oleśnie, niegdyś nauczycielka j. polskiego i j. angielskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych i Ogólnokształcących w Oleśnie prezentuje w Oleskim Muzeum Regionalnym drugą autorską wystawę tworzonych przez nią ikon. Jak mówi o sobie malowanie to jej wielka pasja i źródło radości. Po wielu latach poszukiwań najbardziej odpowiadającej jej techniki i dziedziny artystycznej wybrała ikonopisarstwo i założyła 10 lat temu Kreatywną Pracownię DIVINA. Prowadzi warsztaty dla osób skupionych na sztuce ikonopisarskiej, czerpiącej z dawnych tradycji warsztatowych i respektujących duchowe wartości ikony, organizuje spotkania służące popularyzacji ikon. Divina jest także propozycją twórczego odpoczynku dla wszystkich poszukujących głębszych wartości w życiu. W 2014 r. w naszym muzeum gościliśmy wystawę ikon Beaty Domagały, w 2016 r. prowadziła prelekcję i pokaz malowania ikon podczas Nocy Muzeów w Oleśnie, w 2018 r. zorganizowała wystawę i opowiadała o ikonopisarstwie w kościele pw. Św. Michała pod auspicjami parafii Bożego Ciała w Oleśnie, a także w tej parafii w 2019 r. prowadziła warsztaty pisania ikon dla początkujących „Mandylion”. Wystawiała swoje prace we Wrocławiu, w Kluczborku, w Oleśnicy, w Tyńcu Małym, a także w Edynburgu w Szkocji. Prowadzi także warsztaty połączone z rekolekcjami. W styczniu 2025 odbyła się Wystawa Prac Uczniów prezentująca ponad 130 ikon z okazji 10 lat prowadzenia warsztatów przy Kościele pw. Najświętszej Maryi Panny Bolesnej na Strachocinie we Wrocławiu. Od lutego 2025 we Wrocławiu i w Oleśnicy działa 4-semestralne Studium Ikony z Jej autorskim programem nauczania ikonopisania od podstaw. Na wystawie zaprezentowano różnorodne przedstawienia i tematykę ikon. Ikonopisarstwo Beaty Domagały to piękno i harmonia. Wykonane z niezwykłą pieczołowitością, tradycyjną techniką z użyciem oryginalnych barwników stosowanych od wieków. Jej ikony poruszają wewnętrzną strunę oglądającego, są wyrazem głębokiego duchowego doświadczenia, stwarzając aurę mistycyzmu. To piękno zanurzone w tajemnicy, bo ikona nie tylko przedstawia, ale i uobecnia przedstawiane Osoby.

W drewna kołysce

utulona temperą

smagła twarz ikony

połyskuje

Wymodlona

Cisza na klęczkach

Misterium