15 grudnia 2017 r. została otwarta nowa świąteczna wystawa w Oleskim Muzeum Regionalnym. Ma ona na celu przypomnienie dawnego ludowego sposobu postrzegania świąt i świata, w którym wiele zjawisk tłumaczono przez pryzmat wydarzeń związanych z życiem Świętej Rodziny. Boże Narodzenie było jednym z najpopularniejszych tematów sztuki chrześcijańskiej, także nieprofesjonalnej i w obfitości reprezentowane jest w różnorodnych dziełach sztuki zachowanych także w naszym mieście, bo Boże Narodzenie na Ziemi Oleskiej zapisało się w tradycji, w sztuce i w folklorze. Za źródło literackie tematu służyła głównie narracja ewangeliczna. Impulsem do zorganizowana wystawy pt:. „Boże Narodzenie w oleskiej rzeźbie ludowej” była chęć utrwalenia tradycji regionalnych w obchodzeniu najpiękniejszych świąt w naszej kulturze i religii. Na ekspozycji prezentowane są stajenki, szopki, betlejki z rzeźbami Dzieciątka, Maryi, św. Józefa, pasterzy, aniołów i trzech króli. Polichromowane rzeźby wykonane zostały przez artystów prymitywistów czerpiących ze skarbca wyobraźni ludowej. Eksponaty to rzeźby Stanisława Majewskiego i Eugeniusz Marca ze zbiorów muzeum w Oleśnie. Stanisław Majewski tworzył w pobliskich Sternalicach, gdzie rozpoczął w 1971 r. pracę w miejscowym PGR. Gdy na emeryturze ciężko zachorował poświęcił się całkowicie tworzeniu. Sypiał jedynie kilka godzin i cały czas rzeźbił, stając się jednym z największych artystów sztuki nieprofesjonalnej. Rzeźba stała się jego sensem życia, w niej się zatracał i odnajdywał się całkowicie. Początkowo jego rzeźby patyczkowate ewoluowały w okazałe płaskorzeźby i wielkie dzieła ołtarzowe głównie o tematyce religijnej. Jego prace znalazły uznanie kolekcjonerów, muzeów i galerii. Dwukrotnie uzyskał stypendium Ministerstwa Kultury i Sztuki, wyróżniany wieloma nagrodami i dyplomami. Drugi z twórców ludowych to artysta – leśnik Eugeniusz Marzec, który w 1965 r. osiadł w Szumiradzie, pracując w tamtejszym Nadleśnictwie. Malował i rzeźbił sceny związane z życiem i zwyczajami wsi. W swoich pracach uwieczniał często motywy fantastyczne wierzeń ludowych. Były to duszki, zmory, strzygi, diabły, skrzaty, itp. „Chcę, żeby moje obrazy intrygowały, nie nużyły, kazały wracać i przyjrzeć się im jeszcze raz” -mówił E. Marzec. Jego prace zyskały uznanie w oczach fachowców z Muzeum Narodowego w Warszawie, wiele dzieł znajduje się w zbiorach tego muzeum, a także Muzeum Śląska Opolskiego i Muzeum Etnograficznego w Toruniu. Artystyczną pasję podziela jego córka Elżbieta Bednarska, która została znakomitą witrażystką. Eksponowane na wystawie rzeźby wybitnych prymitywistów-Majewskiego i Marca stanowią autorską wizję tajemnicy Bożego Narodzenia, która ma intrygować do refleksji nad Sacrum przenikającym naszą codzienność.
W obrzędowości Bożonarodzeniowej naszego regionu głęboki ślad pozostawiła jego historia. Bowiem na przestrzeni dziejów Śląsk znajdował się w granicach kilku państw: wielkomorawskiego, polskiego, czeskiego, austriackiego, pruskiego czy niemieckiego. To spowodowało, że zakorzeniły się tu tradycje wielu kultur. To bogactwo uwidocznione jest w zwyczajach śląskich, polskich, niemieckich, zwyczajach autochtonów i ludności, która po zakończeniu II wojny światowej przybyła tutaj z Kresów Wschodnich lub z Polski centralnej. Ile z tego skarbca zwyczajów, tradycji i obrzędów jest nadal żywa w świętowaniu Narodzenia Pańskiego? Czy wiemy co to były Gody, Wilija i na czym polegały Herody, Kolędnicy, Strzelanie z Biczów i Wodzenie Niedźwiedzia? Jak smakuje siemieniotka – konopionka, makówki, kutia, garus czy moczka? Z ilu dań składa się Wieczerza Wigilijna? Czy znamy wróżby wigilijne? Kto przynosi prezenty- Dzieciątko, Gwiazdor, Aniołek czy Mikołaj? Skąd przyszedł zwyczaj ubierania choinki czy dzielenia się opłatkiem?
Wernisaż zaszczycili swoją obecnością: naczelnik Wydziału Edukacji, Kultury i Sportu przy Starostwie Powiatowym Renata Płaczek- Zielonka wraz ze swoim zastępcą Bogusławą Szychowską, kierownik Wydziału Oświaty Urzędu Miejskiego i radny Rady Powiatu Janusz Wojczyszyn, dyrektor Oleskiej Biblioteki Publicznej Halina Szklanna, dyrektor Miejskiego Domu Kultury Ernest Hober, dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej nr 2 Jerzy Jeziorowski, dyrektor Zespołu Szkół i radny Rady Miejskiej Marek Leśniak, wicedyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej nr 1 Ewa Wystalska, kierownik Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej Marlena Szulc, przewodnicząca Związku Emerytów i Rencistów Krystyna Polak, przewodnicząca Rady Seniorów Danuta Gmur, prezes Koła Związku Filatelistów Polskich w Oleśnie Ryszard Szirch i redaktor naczelny „Oleskiego Telegrafu” Roch Antkowiak. Zapraszamy na świąteczną wystawę czynną do 2 lutego 2018 r.
A wszystkim Oleśnianom na Godne Świnta winszujymy srogich gyszynków od Dzieciontka, co byście sie niy objedli makówkami a moczkom i co byście te Boskie Narodzynie przeżyli ze familijom w uciesze i przoniu, a na Bezrok co by Wom sie darziło jak nigdy.
Ewa Cichoń
