Wizyta rodziny Baginsky w Oleśnie

wizyta baginsky 

 

19 sierpnia 2014 r. Olesno odwiedzili potomkowie Siegmunda Baginskiego, żydowskiego przedsiębiorcy, który w okresie międzywojennym  był właścicielem Hotelu de Rome/Hotelu Baginsky – usytuowanego   w północno – zachodniej pierzei oleskiego  Rynku. Hotel mieścił się w kamienicy  nr 8. Na pierwszym piętrze hotelu znajdowała się  sala, w której odbywały się imprezy kulturalne i  spotkania towarzyskie. Namiętnie grano tam w pokera. Przy hotelu była także winiarnia Baginsky. Obok hotelu znajdował się sklep Kaiser΄s Kaffee,  na którego      szyldzie  widniał znak firmowy- uśmiechnięty dzbanek do kawy. Przed Hotelem Baginsky  stała mała stacja benzynowa.


Szukający śladów swoich przodków, wnukowie Siegmunda Bagińskiego – Sidney i William Baginsky z Londynu, nawiązali kontakt z Oleskim Muzeum Regionalnym,  który zaowocował ich przyjazdem do Olesna.  Sidney z żoną Lindą i William z żoną Mary zwiedzili miejscowe muzeum, cmentarz żydowski i  miasto.  Sidney i William są synami Kurta Bagińskiego – syna Siegmunda Bagińskiego. Kurt Baginsky, urodzony 12 stycznia 1908 r. w Oleśnie, miał po ojcu przejąć hotel. Jednak burzliwe czasy nazizmu i holocaustu przeszkodziły mu w tym przedsięwzięciu. Po nocy kryształowej rodzina musiała upuścić Olesno  i to w dramatycznych okolicznościach. Powodem wyjazdu z przedwojennego Olesna żydowskich rodzin była antysemicka polityka III Rzeszy, a w związku z tym  obawa przed prześladowaniami. Już po dojściu Hitlera do władzy w 1933 r., rozpoczęła się emigracja dyskryminowanej ludności żydowskiej. Nagonka na wyznawców judaizmu nasiliła się szczególnie po ogłoszeniu na zjeździe Reichstagu w Norymberdze 15 września 1935 r. rasowych ustaw norymberskich. Na mocy tych postanowień Żydów można było pozbawić obywatelstwa Rzeszy, ochrony prawnej i własności. Nie mogli również pełnić służby w urzędach państwowych ani w wojsku. Zakazano im wywieszać flagę państwową. Wedle ustawy o ochronie krwi niemieckiej zabraniano zawierania małżeństw między „Aryjczykami” i „nie-Aryjczykami”, zezwalano rozwiązywać już zawarte małżeństwa tego typu, zaś stosunki intymne między nimi podlegały karze zhańbienia rasy, tzw. Rassenschande. Ustawy również definiowały, kogo uznawać za Żyda, za mieszańca – Mischlinga i Aryjczyka. Rozpowszechniano bajki o żydowskich mordach rytualnych. Zapowiedzią holocaustu były wydarzenia nocy kryształowej (Kristallnacht)  z 9 na 10 listopada 1938 r., w czasie której naziści palili synagogi, a ulice niemieckich miast zostały zasypane odłamkami szkła ze zniszczonych żydowskich mieszkań i sklepów. Także w Oleśnie spalono synagogę i niszczono mienie żydowskie, a Żydów bito i wywożono do obozów koncentracyjnych.
Siegmund Baginsky, urodzony 20 lutego 1867 r. w Borkach Wielkich, był synem Wilhelma Wolfa Baginskiego (ur. 14 marca 1837 r., zm. 15 października 1890 r.) i Handel z domu Frischer. Siegmund ożenił się 28 października 1900 r. z Liną Krakauer, urodzoną 29 listopada 1872 r., córką  Josepha Krakauer i Sophie Schiller,  z  którą miał pięcioro dzieci: Willego, Egona, Kurta i córki Edit oraz Johannę- która zmarła w wieku 9 miesięcy.  Lina Baginsky zmarła młodo 7 lipca  1910 r. Jej mąż Siegmund  w 1939 r. sprzedał hotel w Oleśnie i wyjechał do Wrocławia, gdzie zmarł 22 marca  1940 r. w domu starców. Jego syn Egon wraz z żoną Else z domu Angerss zostali wywiezieni do obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Zginął tam 29 stycznia 1943 r.   W czasie nocy kryształowej Willi i Kurt schronili się w piwnicach Hotelu de Rome. Zostali jednak odnalezieni i pobici. Mieli zostać przewiezieni  do obozu  w Buchenwaldzie.   Ich siostra Edit,  za sporą łapówkę, wyprosiła u SS-mana uwolnienie jednego z braci. Zwolniono Willego, który wyjechał do Wrocławia. Willi został zastrzelony w 1941 r. podczas transportu Żydów z Wrocławia  do Kowna. Kurta zesłano do obozu w Buchenwaldzie. Przebywał tam 6 tygodni, ponieważ znowu siostra Edit pomogła mu wydostać się  stamtąd.   W 1939 r. Kurt Baginsky wyjechał do Wielkiej Brytanii. Tam założył rodzinę. Ożenił się z Erną Goldberg, z którą miał dwóch synów Sideny΄a i Williama, którzy z Londynu  przybyli do Olesna.  Trudno im było rozpoznać miejsce w którym stał hotel ich dziadka. Hotelu już nie ma, został zniszczony w 1945 r. Na jego miejscu jest obecnie plac i pomnik św. Jana Pawła II. Miejsce jest urokliwe i zadbane, toteż bardzo podobało się gościom.
Sidney Baginsky,  urodzony w Leicester w Wielkiej Brytanii 28 lipca 1944 r., ożenił się z   Lindą  Puzey w 1974 r. w Londynie. Ma dwoje dzieci Adama i Lisę. Pracował  na stanowisku księgowego, od wielu lat mocno zaangażowany w działalności charytatywnego stowarzyszenia żydowskiego bractwa pogrzebowego. William Baginsky, urodzony 29 lipca 1951 r. w Londynie, od 1977 r. jest żonaty z dr Mary  Yates, która jest profesjonalnym doradcą w zakresie badań i oceny w Departamencie Edukacji  Wielkiej Brytanii. Urodziło im się troje dzieci: Charlotta, Abe (Abraham) i Ben ( Beniamin). William pracuje w wydawnictwie książek.
Olesno  i cmentarz żydowski goście odwiedzili w towarzystwie  dyrektor Oleskiego Muzeum Regionalnego  i Maksymiliana Antkowiaka. Na cmentarzu odnaleźli  macewę z grobu Georga Baginskiego, który był bratem Siegmunda. Georg Baginsky urodził się 03 października 1875, zmarł 09 listopada 1881r.  Państwo Baginscy zobaczyli miejsce, gdzie niegdyś stała oleska synagoga spalona podczas nocy kryształowej z 9/10 listopada 1938 r. Znajdowała się przy ul. Wielkie Przedmieście naprzeciwko domu państwa Respondek. Obejrzeli także zachowany do dzisiaj budynek usytuowany  vis-a-vis  ZSZ, w którym w okresie międzywojennym znajdował się Żydowski Dom Gminy. Do 1938 r. mieszkał w nim rabin. Ostatni rabin oleskiej wyznaniowej gminy żydowskiej ( właściwie kantor) Erich Lewin, został  wywieziony  z rodziną  do Buchenwaldu. Zdołał uciec i wyjechać do Izraela,  ale nie uratował z Auschwitz swojej żony i córki. Maksymilian Antkowiak pokazał  gościom uratowaną kaplicę dawnego szpitala miejskiego przy ul Wielkie Przedmieście.
W Oleskim Muzeum Regionalnym znajdują się  fotografie Hotelu de Rome, rodzin żydowskich i oryginalne Menu z zestawem potraw i  tańców z wesela Ottilie Baginsky z Adolfem (Avrohomem) Grünpeter w  Hotelu Baginsky, które odbyło się 6 sierpnia 1890 r.
Na weselu serwowano:

  • Suppe a la jardiniere ( zupę a la jardiniere)
  • Hecht mit Chaudeau oder Remouladen sauce (szczupaka z kremem albo sosem remuladowym)
  • Gemüse mit Beilage (warzywa z dodatkami)
  • Blumenkohl mit Backhuhn ( kalafior ze smażonym kurczakiem)
  • Obst mit Leberklöschen ( owoce z kluseczkami z wątróbki)
  • Putenbraten ( pieczeń z indyka)
  • Compot ( kompot)
  • Speise (deser)
  • Vanillien Eis (lody waniliowe)
  • Brustbraten ( pieczeń z piersi)
  • Zunge (ozorek)
  • Salat (sałatkę)
  • Na weselu tańczono:
  • Polonaise (poloneza)
  • Walzer (walca)
  • Polka (polkę)
  • Quadrille (kadryla)
  • Galopp (galopa).

Na zdjęciu z 1907 r. prezentują się:
Od prawej- górny rząd: Emil Baginsky( brat Siegmunda)  Adolf Grünpeter, Ottilie Baginsky ( żona Adolfa Grünpetra), Siegmund Baginsky, Wilhelm Neuländer,  Hildegard (córka Marie Kochmann), Ludwig Kochmann, chłopiec.
W dolnym rzędzie od prawej strony:
Erna Roth z domu Kochmann (matka Miriam Alhon-Roth, która odwiedziła Olesno w 2009 r.), chłopiec- Egon Baginsky, Lina Baginsky z małą Edit na kolanach. Siedzący drugi chłopiec to Willy Baginsky. 6 osób na fotografii nie zostało rozpoznanych.

Ewa Cichoń

202 Żydowscy kupcy z Olesna 1907r. 

Na zdjęciu z 1907 r. prezentują się:
Od prawej- górny rząd: Emil Baginsky( brat Siegmunda) Adolf Grünpeter, Ottilie Baginsky ( żona Adolfa Grünpetra), Siegmund Baginsky, Wilhelm Neuländer, Hildegard (córka Marie Kochmann), Ludwig Kochmann, chłopiec.
W dolnym rzędzie od prawej strony:
Erna Roth z domu Kochmann (matka Miriam Alhon-Roth, która odwiedziła Olesno w 2009 r.), chłopiec- Egon Baginsky, Lina Baginsky z małą Edit na kolanach. Siedzący drugi chłopiec to Willy Baginsky. 6 osób na fotografii nie zostało rozpoznanych.

 1610798_689584797799182_3687541063825207299_n 10559665_689583987799263_80928563287132415_n 10603585_689584127799249_2071126848219915337_n 10632786_689584307799231_3535816499933833077_n 10701973_689584854465843_8998551845086635894_n

 MenuP1030579Baginsky